Có rất nhiều chủ doanh nghiệp tâm sự là họ quá mệt mỏi với tình hình nhân sự đi ra đi vào. Có nhiều anh chị trưởng phòng cảm thấy bất lực khi đào tạo xong nhân viên làm được việc thì họ ra đi, tốn không ít thời gian lẫn tiền bạc của công ty. Một số bạn chuyên trách nhân sự khác thì than thở dạo này tìm mãi không ra người, thậm chí hồ sơ nộp vào công ty lên đến hàng trăm nhưng khi đi phỏng vấn chỉ lèo tèo vào người. Có doanh nghiệp vì đăng tuyển dụng mãi không có ai tiềm năng thôi thì nhận…đại vào làm và rồi mọi bi kịch bắt đầu từ đấy.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho công tác tuyển dụng tại Doanh nghiệp ngày càng khó khăn hơn. Trong khuôn khổ bài viết này, TopHR sẽ bao quát toàn diện vấn đề để doanh nghiệp có cái nhìn rõ ràng hơn, từ đó có sự chuẩn bị để đối diện với nó, quan trọng là tìm được giải pháp để công tác tuyển dụng trở nên hiệu quả hơn.
1. Nếu tìm cớ để dổ lỗi, hãy đổ lỗi cho hoàn cảnh
Cách đây khoảng 5-6 năm, tuyển dụng dễ “thở” hơn bây giờ. Lúc đó, chi phí tuyển dụng rất thấp vì phần lớn doanh nghiệp sử dụng các website tuyển dụng miễn phí. Hàng ngày nhân sự chỉ cần đăng tin và liên tục làm mới tin thì lượng CV đổ về khá nhiều. Nếu muốn chất lượng nữa thì doanh nghiệp đầu tư mua thêm các gói đăng tin trả phí. Khoảng thời gian đó cũng chưa có nhiều website tuyển dụng như bây giờ và cũng chưa có FACEBOOK. Kênh thông tin tuyển dụng và tìm việc rất TẬP TRUNG, chủ yếu là trên một vài website tuyển dụng uy tín.
Hiện nay, các kênh tuyển dụng mới mọc lên khá nhiều, và đặc biệt có sự tham gia của facebook nên kênh để ứng viên tìm kiếm việc làm KHÔNG TẬP TRUNG khiến cho việc truyền thông tuyển dụng trở nên khó khăn hơn. Ngân sách tuyển dụng hạn chế nên doanh nghiệp KHÔNG THỂ PHỦ RỘNG thông tin tuyển dụng của mình lên nhiều web tuyển dụng như trước. Chọn kênh nào phải rất dè chừng kẻo lại mất tiền oan. Chọn nhầm kênh là mất toi vài triệu rồi. Vì vậy, rất khó cho các nhân viên, chuyên viên tuyển dụng trong việc truyền thông thông tin tuyển dụng tới ứng viên.
2. Cái khó trong tuyển dụng làm lộ nhiều điểm yếu của doanh nghiệp
ĐIỂM YẾU SỐ 1: QUY TRÌNH TUYỂN DỤNG QUÁ RƯỜM RÀ
Doanh nghiệp thì không thể thay đổi quá nhanh để thích nghi với sự thay đổi. Đặc biệt với Doanh nghiệp Việt, họ nhận biết vấn đề nhanh nhưng chưa đủ nhanh để phản ứng. Công nghệ làm cho công tác tuyển dụng trở nên khó khăn hơn rất nhiều nhưng các Doanh nghiệp vẫn giữ những quy trình tuyển dụng rất rườm rà, nhiều bước, nhiều bài test và RA QUYẾT ĐỊNH TUYỂN NGƯỜI RẤT CHẬM.
Ứng viên phải chờ đợi cả tuần mới được phỏng vấn vòng 2, đợi thêm tuần nữa để có offer. Trong thời gian 2 tuần đó, ứng viên đã đi phỏng vấn rất nhiều bên khác và nhận được rất nhiều offer rồi. Mất bao nhiêu công sức để chọn được ứng viên tốt mà cuối cùng lại để họ đi làm nơi khác mất là một sự lãng phí nguồn lực rất lớn của Doanh nghiệp.
Có những doanh nghiệp Start up rất …lạ. Đã start up tuyển dụng khó lại đặt ra nhiều rào cản để thử thách ứng viên khiến cho quy trình tuyển dụng mất quá nhiều thời gian, ứng viên thì nản, cuối cùng là chẳng tuyển được ai.
Thời thế đã thay đổi, VỊ THẾ của ứng viên bây giờ đã cao hơn Doanh nghiệp. Họ có rất nhiều lựa chọn, nhiều cơ hội việc làm. Nếu anh không nhanh thì tôi đi làm chỗ khác. Chúng ta có thể cứ ngồi và phán xét họ nhưng kết quả cuối cùng thì sao? Không tuyển được người thì chính những nhà tuyển dụng như chúng ta bị sa thải chứ không phải ai khác.
ĐIỂM YẾU SỐ 2: NGHIỆP VỤ TUYỂN DỤNG QUÁ YẾU
Đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ không có bộ phận nhân sự, càng không có nhân viên có nghiệp vụ tuyển dụng nên hiệu quả tuyển dụng rất thấp. Tuyển đã khó, tuyển người có kỹ năng và kinh nghiệm còn khó hơn gấp bội. Truyền thông thương hiệu, văn hoá doanh nghiệp không tới, các nghiệp vụ khác của tuyển dụng triển khai kênh tuyển dụng, lọc CV, phỏng vấn sơ tuyển, đánh giá và lựa chọn ứng viên…cũng không tốt.
Có rất nhiều công ty không có sơ tuyển qua nhân sự mà chủ yếu đẩy hết cho trưởng bộ phận hoặc giám đốc phỏng vấn nên vừa mệt lại kém hiệu quả. Hơn nữa, cả trưởng bộ phận lẫn giám đốc về nghiệp vụ phỏng vấn, đánh giá cũng không phải quá tốt, không đặt ra các tiêu chí rõ ràng và vẫn còn cảm tính rất nhiều, đặc biệt không đánh giá được toàn diện ứng viên từ năng lực đến tiềm năng.
ĐIỂM YẾU SỐ 3: MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC KHÔNG GIỮ ĐƯỢC NGƯỜI
Mất rất nhiều công tuyển dụng nhưng doanh nghiệp lại giữ người rất kém. Ứng viên đi làm 1,2 tuần nghỉ rất nhiều, tuyển đi tuyển lại. Một phần cơ chế không rõ ràng, tuyển người vè không có lộ trình đào tạo, ma cũ bắt nạt ma mới, năng lực quản lý kém… bao nhiêu vấn đề khiến cho ứng viên không thể “yêu thương” nói gì đến gắn bó với tổ chức. Cứ phán xét ứng viên thái độ thế này, thế kia nhưng điểm yếu của Doanh nghiệp mình thì không bao giờ thấy cầu thị để thay đổi.
3. Một thế hệ ứng viên mới ra lò. Họ tư duy rất khác!
Thời điểm này là các bạn 96,97 đã bắt đầu đi làm. Thế hệ 9x càng về sau càng tỏ rõ sự khác biệt về tư duy. Nhân sinh quan của họ đã mở rộng hơn nhiều so với thế hệ trước nhờ công nghệ, họ cũng không phải quá lo lắng về vấn đề tài chính và hơn hết, họ có rất nhiều cơ hội việc làm do kinh tế tư nhân ngày càng phát triển. Việt Nam đang đẩy mạnh start up, cơ hội việc làm cũng mở rộng hơn. Rất nhiều dự án mới ra đời khiến cho mọi thứ mở rộng ra trước mắt với các bạn trẻ 9x.
Họ không chịu gò bó với một môi trường cũ, “già nua”, chậm chạp, lắm quy trình và không học hỏi được gì. Họ ghét sự bảo thủ và luôn muốn nói lên tiếng nói của mình. Họ ghét sự mập mờ và đòi hỏi sự minh bạch trong quản trị. Họ ham trải nghiệm cái mới, liên tục học hỏi và phát triển chứ không phải ngồi yên vị một chỗ.
Doanh nghiệp muốn tuyển những người như vậy thì không thể không thay đổi để thích nghi với họ. Nếu cứ mãi giữ tư duy cũ, cách làm cũ, xem ứng viên như kẻ đi xin việc, bĩu môi dè bỉu đã đi xin việc còn kiêu… thì mãi mãi không sử dụng được sức trẻ trong doanh nghiệp.
4. Lời giải cho bài toán tuyển dụng
Nguyên nhân về khách quan, về chủ quan đã phân tích xong. Vậy giải pháp cho những vấn đề này là gì:
1. Doanh nghiệp nhận thức được vấn đề một cách rõ ràng và bắt đầu có kế hoạch thay đổi để thích nghi với môi trường tuyển dụng mới.
2. Bồi dưỡng nghiệp vụ tuyển dụng cho doanh nghiệp của mình, từ nhân viên nhân sự, đến quản lý cấp trung và giám đốc.
3. Cải thiện môi trường làm việc của doanh nghiệp, đặc biệt là tư duy của người lãnh đạo.
4. Xây dựng hệ thống đào tạo để giữ chân nhân sự tốt hơn.
5. Ngưng phàn nàn, phán xét ứng viên, điều đó không giúp giải quyết được vấn đề, ngược lại còn tự xây dựng định kiến cho mình.
6. Lắng nghe, thấu hiểu đối tượng nhân sự trẻ để có phương pháp SỬ DỤNG họ TỐI ƯU hơn. Họ là TÀI SẢN hay TIÊU SẢN phụ thuộc vào cách chúng ta SỬ DỤNG họ.
Vậy, các bạn làm công việc tuyển dụng chú ý điều gì?
1. Thường xuyên cập nhật và xác định đúng vùng (pool)/ kênh tuyển dụng.
2. Tìm hiểu kỹ bản mô tả công việc và chủ động thảo luận/ tham mưu với các Trưởng đơn vị để đưa ra giải pháp nhân sự (thuyên chuyển, tuyển mới, kiêm nhiệm)
3. Kết nối với các Hội / Tổ chức Nhân sự để cùng thảo luận hoặc cập nhật xu hướng tuyển dụng.
4. Bổ sung kiến thức và kỹ năng nhìn nhận, phân tích và đánh giá nguồn nhân lực.
TopHR biên tập
