Trao thưởng cuối năm cho nhân viên nên được thực hiện thế nào cho vừa phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp vừa đúng nguyện vọng của nhân viên?
Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là kết thúc một năm đầy biến động về mặt kinh tế do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19. Nhiều ngành kinh tế lao đao, hầu hết các doanh nghiệp đều sụt giảm doanh thu, hàng loạt công ty phải cắt giảm nhân sự, tạm ngừng hoạt động, thậm chí phá sản vì ảnh hưởng quá lớn từ đại dịch. Vấn đề tài chính, trao thưởng cuối năm cũng vì thế mà làm đau đầu các nhà lãnh đạo. Tuy vậy, các doanh nghiệp vẫn cần phải đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Vậy trao thưởng cuối năm cho nhân viên nên được thực hiện thế nào cho vừa phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp vừa đúng nguyện vọng của nhân viên? Hãy cùng TopHR tham khảo những hình thức trao thưởng cuối năm ý nghĩa và được mong chờ nhất trong bài viết sau nhé.
Thưởng Tết năm 2022 có gì khác?
Từ 01/01/2021, Bộ Luật lao động 2019 đã chính thức có hiệu lực. Trong đó, có quy định nhiều điểm mới về tiền lương, thưởng đối với người lao động. Cụ thể, Điều 104 quy định: Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Như vậy, thưởng Tết của người lao động có thể không phải là tiền mặt. Đáng lưu ý, Bộ luật Lao động 2019 cũng không quy định cứng doanh nghiệp, người sử dụng lao động bắt buộc phải có thưởng Tết cho người lao động.
Những thông tin này khiến những câu chuyện đến hẹn lại lên xung quanh chủ đề thưởng Tết nóng lên hơn bao giờ hết. Khắp các diễn đàn, mạng xã hội và trong các cuộc giao tiếp hàng ngày của người lao động đều rộ lên nhiều ý kiến trái chiều về hình thức thưởng trao thưởng cuối năm. Liệu nhân viên đang mong đợi gì ở đợt trao thưởng cuối năm? Hãy tham khảo 5 hình thức trao thưởng cuối năm cho nhân viên ý nghĩa và được mong chờ nhất
Các hình thức trao thưởng cuối năm được nhân viên mong chờ nhất
Thưởng tiền
Phần lớn người lao động đều có nguyện vọng nhận thưởng bằng tiền. Người lao động cho rằng, thưởng Tết bằng tiền sẽ thiết thực hơn, nhất là những người lao động đi làm xa quê, những người có thu nhập không quá cao. Tiền cũng là phương tiện thanh toán nhanh chóng cũng như dễ dàng giao dịch với mọi người, có thể tự do quy đổi theo cách mà họ muốn, nhất là trong dịp năm hết Tết đến cần chi tiêu mua sắm rất nhiều.
Từ góc nhìn của doanh nghiệp, hình thức trao thưởng này cũng có nhiều điểm mạnh như: có thể kê khai một cách chính xác, minh bạch; chỉ cần thưởng một số tiền nhất định, không phải bận tâm về cách chuyển đổi nó thành các vật hữu hình ra sao; có thể trao tận tay nhân viên một cách nhanh chóng ngay cả khi nhân viên không có mặt tại nơi làm việc; tính toán một cách chính xác phần thưởng cho nhân viên.
Các doanh nghiệp có thể lựa chọn các hình thức thưởng tiền phổ biến như trả tiền mặt, chuyển qua tài khoản hoặc gửi phong bì riêng cho từng cá nhân. Tuy nhiên với hình thức trao thưởng này, doanh nghiệp cần lưu ý thống nhất một chính sách tiền thưởng chi tiết và hợp lý cho toàn bộ nhân viên trong công ty.
Thưởng các sản phẩm/dịch vụ do công ty cung cấp
Với hình thức trao thưởng bằng hiện vật, chắc hẳn một số người lao động sẽ lo lắng rằng sẽ có nhiều doanh nghiệp lợi duy quy định mới để lấy những sản phẩm của doanh nghiệp không tiêu thụ được để thưởng cho người lao động. Bình luận về nội dung này, TS Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động và Xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và Xã Hội) cho rằng thưởng Tết có nhiều cách chứ không nhất thiết bằng tiền, thưởng hiện vật cũng là cách quảng cáo sản phẩm của công ty.
Thực tế cũng không ít nhân viên chờ đợi đến dịp cuối năm để được thưởng các sản phẩm mà công ty sản xuất phân phối hoặc sử dụng miễn phí các dịch vụ mà công ty đang cung cấp. Một số lĩnh vực hoạt động doanh nghiệp phù hợp để trao thưởng cho nhân viên bằng hàng hóa/ dịch vụ có sẵn như: doanh nghiệp sản xuất – phân phối bánh kẹo, đồ uống, quần áo, đồ điện tử – điện lạnh, vàng bạc, trang sức; các doanh nghiệp làm trong lĩnh vực du lịch, nhà hàng,…
Đứng từ phía doanh nghiệp, hình thức trao thưởng bằng sản phẩm/dịch vụ cho công ty cung cấp sẽ giúp tiết kiệm chi phí khi tận dụng được các tài nguyên có sẵn mà không cần chi ra một khoản tiền lớn. Đặc biệt hình thức này rất tiện lợi khi doanh nghiệp đang còn hàng hóa tồn kho hoặc các dịch vụ mà khách hàng chưa sử dụng hết. Tuy nhiên, hạn chế của hình thức trao thưởng này là có thể không đáp ứng được nhu cầu chi tiêu cấp thiết của nhân viên, cũng như khó hạch toán chi phí một cách rõ ràng.
Thưởng các hiện vật khác không có sẵn trong doanh nghiệp
Trao thưởng cuối năm bằng các hiện vật khác không có sẵn trong doanh nghiệp là hình thức kết hợp giữa tiền thưởng và các sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. Doanh nghiệp vẫn cần chi trả ngân sách để mua về cách hiện vật, tuy nhiên phần thưởng sẽ có yếu tố bất ngờ và thú vị hơn, đồng thời đáp ứng đúng nguyện vọng của nhân viên.
Cũng chia sẻ về quy định ngoài thưởng tiền, người sử dụng lao động có thể thưởng cho người lao động bằng hiện vật từ năm 2021, ông Lê Quang Trung, nguyên Phó cục trưởng phụ trách Cục Việc làm (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) lưu ý, cần tuân theo nguyên tắc có lợi cho người lao động, theo đó khi xác định hình thức thưởng Tết cần lấy ý kiến của công đoàn trong cơ sở công đoàn đã lấy ý kiến của người lao động.
Ông Nguyễn Công Hoan, Phó tổng giám đốc Flamingo Redtour, cho hay nhiều đơn vị ký hợp đồng mua kỳ nghỉ, voucher nghỉ dưỡng thưởng tết cho người lao động khá nhiều. “Không nhất thiết phải thưởng tết bằng tiền mặt cho người lao động. Công ty chúng tôi cũng đang tính thưởng tết bằng kỳ nghỉ, vé máy bay, tour… Nếu thưởng bằng kỳ nghỉ cả gia đình đều được sử dụng, thưởng tết sẽ có ý nghĩa hơn rất nhiều. người lao động vất vả cả năm, thưởng tết bằng kỳ nghỉ là rất hợp lý để họ dành thời gian bên gia đình, tái tạo sức lao động”, ông Hoan nói.
Thưởng cổ phiếu ESOP
ESOP (Employee Stock Ownership Plan) là kế hoạch phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho nhân viên trong công ty. Cổ phiếu ESOP thường được phát hành với giá ưu đãi kèm một số điều kiện như không được phép chuyển nhượng trong khoảng thời gian từ 1-3 năm…
Thông thường, ESOP được các doanh nghiệp áp dụng với những nhân viên đạt đến tiêu chí nhất định nào đó như người có tài và đạt thành tích top 1 công ty, có thâm niên lâu năm, các nhân sự chủ chốt. Đây là hình thức thưởng còn khá mới lạ tại Việt Nam mà các doanh nghiệp có thể tham khảo.
Kết hợp giữa các phần thưởng với nhau
Thông thường, các doanh nghiệp sẽ lựa chọn trao thưởng cuối năm cho nhân viên bằng cách kết hợp linh hoạt giữa các loại hình trên.
Có hai cách kết hợp phần thưởng:
- Mỗi cấp độ thưởng tương ứng với một loại hình phần thưởng
- Mỗi nhân viên được trao nhiều loại hình phần thưởng khác nhau, trong đó có một loại hình là cốt lõi
Xác định giá trị trao thưởng cuối năm dựa trên công thức nào?
Do pháp luật không quy định cụ thể về việc trao thưởng cuối năm nên doanh nghiệp (thường là Ban Giám đốc và Bộ phận Nhân sự) có thể bàn bạc và lựa chọn ra công thức phù hợp. Một số công thức xác định phổ biến nhất:
- Tất cả nhân sự được trao một mức thưởng cố định bằng nhau
- Mức thưởng là “tháng lương thứ 13” của mỗi nhân viên.
- Phân cấp theo level năng lực nhân sự
→ Tham khảo thêm: Lương tháng thứ 13 là gì? Cách tính lương tháng 13 như thế nào?
Lưu ý rằng đi kèm công thức xác định mức thưởng thường là công thức tính toán hệ số thưởng – nhằm dùng thêm một yếu tố đánh giá khác để tăng/giảm giá trị phần thưởng của nhân viên:
- Hệ số theo thâm niên làm việc tại doanh nghiệp: đang thử việc, dưới 3 tháng, 3-6 tháng, 6-12 tháng, một năm trở lên,…
- Hệ số theo kết quả đánh giá nhân viên cuối năm (year-end performance review): điểm A+ là 120% mức thưởng, A là 100%, giảm dần xuống B, C, D,..
Nếu bạn vẫn chưa biết cách đánh giá nhân viên để trao thưởng cuối năm chính xác và công bằng, hãy tham khảo các biểu mẫu đánh giá có sẵn và áp dụng cho doanh nghiệp mình.
Ngay lúc này, không khó để nhận ra mối quan tâm về trao thưởng cuối năm hay còn gọi là thưởng Tết của nhân viên trong doanh nghiệp bạn. Có một điều bạn cần lưu ý rằng “của cho không bằng cách cho” nên hãy chọn cho doanh nghiệp hình thức trao thưởng cuối năm phù hợp và ý nghĩa nhất. Hy vọng những gợi ý trong bài viết trên sẽ giúp các doanh nghiệp nắm bắt được nguyện vọng của nhân viên và trao cho họ những phần thưởng đúng với mong đợi.
Tổng hợp
